When a few months ago Mary Glasspool, a woman living in a committed same-sex relathionship, was consecrated as bishop in the Episcopal Church, the objections of the traditionalists were not only related to what comes to mind as first – the sex and sexual orientation of the bishop-elect. The impulse to additional criticism of the scandalous heterodoxy of the progressive Anglican circles was provided by the form of the celebration, which included among other things elements of Native American rituals. The whole event did in fact make an eclectic impression, which was meant to express the rich ethnic culture of the diocese of Los Angeles (we wrote about it here). Many people interpreted this combination as abandoning the exclusiveness of Christianity for an amorphous philosophy of inclusion, allegedly replacing the truly Christian doctrine for many Episcopalians and obscuring the task we were given – the proclamation of the Good News about salvation. It is supposed to mean an acceptation of what should remain unacceptable for believers; loosing the unique Christian charism. As one commentator put is: a promotion of pagan poppycock. Have a look yourselves.

Such suspiciously dense criticism, especially one of the Episcopal Church which I know very well, doesn’t make me doubt the faithfulness to the Gospel or the validity of the sacraments administered there, but it certainly provokes to reflect on some issues. First of all: what should be our attitude to paganism, to the non-monotheistic religions? Does establishing relations with their representatives or including elements of their cult into ours already mean betraying Christianity? What can we actually think about the role of the pagan religions in history and what future can we predict the people who come from them? Damnation, as the version of the traditionalists has it, justification through the natural law, as the Letter to the Romans has it, or should we rather place them in range of the Redeemer’s influence? This all brings also significant practical questions. For how should Christians deal with pagans? Some could say that convert them (probably not by force anymore, even though a bit of strong persuasion has never harmed anybody) – and pity them, if our efforts should fail. And if not always trying to convert them, can we state then (and even proclaim this openly through our church institutions) that the non-monotheistic religions lead to God, to Salvation, as well? That they are in fact other paths leading onto the same mountain, as a Dutch Orthodox monk we know, Fr Jevsevy, has once put (though in reference to the Christian ecumenism)? Many people consider this a simple offence to Christ, who was not crucified and he did not teach in order for anyone to ignore these teachings and recognize the value of any other faith. In this vision Christianity is indeed a matter of life of death, and it would be for the best if all the followers of other religions converted. There is also a tendency to equal Christianity with Christ, as if he had prepared the list of its dogmas and recommended using concrete philosophical traditions; in a word, as if he had given us a ready-made cultural product.

An alternative is proposed by Fr. Jerzy Klinger (1918-1976), a Polish Eastern-Orthodox theologian whom we have already quoted multiple times, in his exegesis of the healing of the paralyzed man (the miracle at Bethesda). Supporting his thesis by the archeological discoveries from the area where the pool known from the Gospel was, he tried to interpret what was the message that Jesus really wanted to give making this miracle happen. He takes the archeological data from works already published, but his conclusions are innovative and – which may sound surprising – also rather progressive, even in comparison to the Western commentators of the same discoveries and even though he represents a doctrine labeled by many a fossil of  Christian theology. And this fact may be of help, because it is far more difficult to accuse such a man of replacing Christianity with an amorphous humanism, than issuing such accusations toward a contemporary Episcopalian. Moreover, every theological statement Fr. Klinger makes is supported by a passage from the Bible (and a great biblical knowledge, helpful in tracing the sources of changes and editions) or a thread of the tradition of the Church.

Originally I intended to translate the whole article, which certainly is worth the effort, yet for the time being I decided to review the most important elements. And it is certainly worth reading the whole text included in the book O Istocie Prawosławia (On the Essence of Orthodoxy; unfortunately published just in Polish and rather difficult to find). I myself consider this article one of the best pieces by Fr. Klinger – anyway a must read for all those, who are indignant at some excesses of the interreligious dialog.

The fragment of interest is John 5;1-18:

After this there was a feast of the Jews, and Jesus went up to Jerusalem. Now there is in Jerusalem by the Sheep Gate a pool, which is called in Hebrew, Bethesda, having five porches. In these lay a great multitude of sick people, blind, lame, paralyzed, waiting for the moving of the water. For an angel went down at a certain time into the pool and stirred up the water; then whoever stepped in first, after the stirring of the water, was made well of whatever disease he had. Now a certain man was there who had an infirmity thirty-eight years. When Jesus saw him lying there, and knew that he already had been in that condition a long time, He said to him, “Do you want to be made well?”
The sick man answered Him, “Sir, I have no man to put me into the pool when the water is stirred up; but while I am coming, another steps down before me.”
Jesus said to him, “Rise, take up your bed and walk.” 9 And immediately the man was made well, took up his bed, and walked.
And that day was the Sabbath. 10 The Jews therefore said to him who was cured, “It is the Sabbath; it is not lawful for you to carry your bed.”
He answered them, “He who made me well said to me, ‘Take up your bed and walk.’”
Then they asked him, “Who is the Man who said to you, ‘Take up your bed and walk’?” But the one who was healed did not know who it was, for Jesus had withdrawn, a multitude being in that place. 14 Afterward Jesus found him in the temple, and said to him, “See, you have been made well. Sin no more, lest a worse thing come upon you.”
The man departed and told the Jews that it was Jesus who had made him well.

For this reason the Jews persecuted Jesus, and sought to kill Him, because He had done these things on the Sabbath. But Jesus answered them, “My Father has been working until now, and I have been working.” Therefore the Jews sought all the more to kill Him, because He not only broke the Sabbath, but also said that God was His Father, making Himself equal with God.

The archeological discoveries mentioned above are findings in the area of the former pool, actually a complex of pools and caves which was the healing centre. Except for the pools believed until now to be the location of the Gospel scene, some smaller reservoirs in the caves were found. Probably the mention of the five porches was about them, because the big pools didn’t have them. What is important, some votive deposits were found in the caves, and among them also images of a snake, the symbol of the healer god Asclepius. That and other discoveries made the scholars believe it was a temple of some pagan god, most likely Asclepius, though their opinions are divided as to this issue. Yet the most important thing is the function he exercised – namely, healing, which was related to water and springs, because as legend has it, it was Asclepius – and later also other healing gods like Eshmun or Serapis – were torn into pieces and their blood drained into the soil and gave it its healing features. Some doubt may be provoked by the fact that a pagan sanctuary was located just outside the walls of the Jewish temple, but

We shouldn’t be surprised by the presence of such a popular (pagan) cult in Hellenistic, Roman Jerusalem in the early years after Christ. Besides that, it was outside the walls of the Holy City and Jewish orthodoxy could pretend not to see it, and all the more so if it tried to adopt these practices, after having cleansed them a little.

This opinion of a French scholar, P. Benoit, whose work was the main source for Klinger for establishing the original meaning of Bethesda, seems convincing. Indeed, during the Roman rule the Hellenistic influence had to be significant. Assuming that the pool was actually a pagan sanctuary, a question rises: why is there no mention of it in the canonical text of the Gospel, and only of an angel?

There are two versions of this story – the long, most common one, and short, Alexandrian one. The Alexandrian one lacks half of the 3^rd verse and the whole 4^th verse, i.e. the explanation how the cyclical healings were performed. Some scholars argue that the longer version is the original one, while the shorter edition was introduced later. Yet Klinger noticed that this fragment has a non-Joanian character (which the linguistic analysis suggests), and was probably added in order to conceal the shocking truth about Jesus’ visit in the pagan temple. The Alexandrian version lacks this addition perhaps due to the fact that the authors feared an association of stirring up the water with some rituals performed in Egypt. The description of this scene contains probably some other manipulations, which all are meant to move the accent from entering a pagan temple to breaking Sabbath and claiming to be the Son of God, which eventually led the official Judaism to turn against him. What also makes one wonder is that after the fragment about Bethesda we can find a speech in which Jesus stresses his relationship with God again in almost the same way he had done it earlier among only the closes circle of disciples. In the Gospel of John, the most esoteric one of all, it is an apparent inconsequence, introduced probably indeed to conceal the significance of the pagan episode. A public visit to a pagan sanctuary was a scandal not only for contemporary Jews – who treated this as the ultimate offence – but also for the author of the Gospel that conceals this fact. Another important issue that the Scripture itself suggests, is the problem of the angel.

The Jewish angelology, Klinger argues, could be a bridge between Judaism and paganism. The ancient Semites considered springs to be living beings, and in the later Judaism we find figures of the “angels of waters” and the “angels of rivers”; also the relationship between the angels and the spirit – breath, ruach, is very clear (He makes winds his messengers…,Ps 103,4). The Christian authors of the first centuries, on the other hand, ascribed many positive aspects of paganism to angels; St Clement of Alexandria, for instance, argued that the angels not only gave to Law to the Jews, but also philosophy to the Greeks. The angels of nations become in their vision angels of the Churches after the coming of Christ. The responsibility for what is good in paganism is than taken over by Christ, who replaces the angels as mediators between God and humankind and takes in his hands the history of salvation (therefore Christians, and especially the concept the Gospel of John presents, emphasize the role of Logos):

In this perspective Asklepius, Eshmun, Serapis could be understood as incomplete expressions of the same divine word that spoke out in its fullness in the person of Christ. This tendency was expressed in Christian iconography in copying the outer features of the image of Asclepius on Christ.

S.N. Trubetzkoy

So it seems that the author of the 3^rd and 4^th verse in the longer edition didn’t intend to falsify the meaning of the message – it was obvious for him that the healing power manifesting itself in the pagan sanctuary could be expressed by the metaphor of an angel. The traditional interpretation of this healing says that Christ opposes paganism, argues with it. Fr Klinger states but that:

The Pool in Bethesda

Our text (…) suggests (…) that all what was good in paganism passes now to Christianity through the person of Christ, who is not only the fulfillment of the Old Testament tradition, but also the fulfillment of the best traditions of paganism.

and:

In the whole text I can’t see even a slightest element, which could be read as an expression of some polemics. On the contrary, the fact of the miraculous stirring of the water and its saving results is not questioned. The place is clearly pointed. Only the name of the foreign god is replaced with the figure of an Angel. And what happens is that Jesus enters this place known to everybody and makes a miracle, not questioning the healings that cyclically happened there in any way, but making a miracle beyond the programme, so to speak, but one that was on the same line of human desires as the other miracles that were happening there. Christ shows only a greater power, for one not limited with any circumstances of any kairos (…) one not dependent on any subsidiary action of an angel or human, in which we can see an equivalent of the elevation of Christ above all the mights of heaven and earth (…), but it is hard to find here any action contradictory to the power of good at work also in paganism (…). On the contrary, the entrance of Jesus into some centre or house is itself always (…) an expression of some kind of acceptation.

Klinger opposes also the thesis of some scholars that the fact that the title belonging to Asclepius (the Saviour of the World) is an expression of polemics with paganism, because we would have to consequently acknowledge as such the relationship of Jesus with the Old Testament, which was clearly rejected by the Christian teaching, which speaks of the fulfillment of the figures and symbols we find there.

Also:

we know that the centre in Bethesda continued to exist also after Christ, which the archeological findings tell us about. And the author of the fourth Gospel must have known it too. In this perspective the quoted episode could be an expression of polemics. Even if the author wanted to tell us that from that time forth not the Angels, but Christ himself will be acting, it would only mean he would be acting also in the positive elements of paganism, which the episode in Bethesda became a symbol of.

It seems that the scholars identified the subsequent attitude of the Christian apologists with the views of Christ himself and the original meaning of the event in the Sheep Pool was concealed in this way.

Most interesting is how the miracle in Bethesda was presented against the background of the other events, which are in canon of readings for the Eastern season in the Orthodox tradition – the healing of the man born blind and the encounter with the Samaritan woman. Together they show in an amazing whey the history of salvation in relation to different people and cultures. The story of the man born blind applies to the case of the Jews – the one who recovered his sight represent the part of Israel which recognised Jesus as Messiah – that is recovered its sight – while the scribes and Pharisees the one which considered itself able to see, and in fact was blind. The Gospel about the Samaritan is about making a covenant with Samaria which was considered heretic, whereas the healing of the paralised man – about making a covenant with the pagan world. These are in an equally amazing way paralleled with fragments from the Acts of the Apostles used in this season, which speak about the extension of the church: “But you will receive power when the Holy Spirit comes on you; and you will be my witnesses in Jerusalem, and in all Judea and Samaria, and to the ends of the earth.” (Acts 1;8).

Father Klinger notes also that:

The other two Gospel stories (…) end with a conversion (…). There is nothing like that in the story of the paralised man (…). It may seem that the fact that Jesus met the healed paralised man in the temple contradicts the interpretation I propose (…). Yet it is not necessarily an decisive argument (…). We know how broad was the term “temple” which embraces two courts and among them one called the “pagan court”. The Jews waited for the Messiah. The Samaritans for the coming of a great prophet, the second Moses. Therefore Christ wakes up in them the awareness of their desires being fulfilled. The positive aspect of paganism was fulfilling from nature what the Law demands (…) and Christ doesn’t demand from the pagans anything more than doing the best they can, doing good within the framework of the natural ethics. So at the end of the episode we don’t find any conversion, any proselytism according to the rule that “no one can come to me unless the Father who sent me draws him” (J 6;44).

From all the above evidence and interpretations we can draw a few important practical conclusions. Christ is show as the fulfillment of the pagan traditions, which don’t cease to be in force, work though – it only becomes clear to us that it is Him who is responsible for what is good in them, that He is present in them and one can experience his power in them. Alone the statement that the pagan religions contain something good, that they are a reason of something good happening, is for many zealous Christians unacceptable, because we would rather see everything that lies beyond the boundaries of our revelation as Satan’s playground. Perhaps we feel then a little bit cleaner?

In any case the non-Christian religions as such shouldn’t be for us an object of attack. They weren’t for Christ. Similarly we shouldn’t think of their followers as a task of conversion. Yet we could consider if what happened in May in Los Angeles wasn’t in part simply an entrance with Christ to some Bethesda, an not abandoning him for superstition and magic?

Kiedy kilka miesięcy temu w Kościele Episkopalnym konsekrowano Mary Glasspool na biskupkę jako pierwszą kobietę żyjącą w homoseksualnym związku partnerskim, obiekcje frakcji tradycjonalistycznej nie dotyczyły jedynie tego, co pierwsze przychodzi na myśl – płci i preferencji seksualnej biskup elekta. Impulsu do dodatkowej krytyki skandalicznej heterodoksji progresywnych środowisk anglikańskich dostarczyła forma uroczystości, w którą włączono między innymi elementy rytuałów indiańskich. Całość sprawiała faktycznie eklektyczne wrażenie, które w zamyśle organizatorów miało oddać bogactwo kultury etnicznej diecezji Los Angeles (pisaliśmy o tym wydarzeniu tutaj). Wiele osób zinterpretowało tę aranżację jako odejście od wyłączności chrześcijaństwa ku amorficznej filozofii inkluzji, rzekomo zastępującej u wielu episkopalian prawdziwie chrześcijańską doktrynę i przesłaniającą zadanie jakie przed nami postawiono – głoszenie Dobrej Nowiny o zbawieniu. Ma to być akceptacja tego, co dla wiernych powinno być nie do zaakceptowania; zatracenie unikatowego charyzmatu chrześcijaństwa. Jak określił to pewien komentator: promocja pogańskich bzdur.  Oceńcie zresztą sami.

O ile tak podejrzanie gęsta krytyka, zwłaszcza wysuwana pod adresem dobrze znanego mi Kościoła Episkopalnego, nie niepokoi mnie szczególnie w kwestii jego ewangeliczności czy ważności sprawowanego tam sakramentu, prowokuje jednak z pewnością do zastanowienia się nad kilkoma kwestiami. Przede wszystkim: jaki powinien być nasz stosunek do pogaństwa, do religii niemonoteistycznych? Czy nawiązywanie relacji z ich przedstawicielami albo włączanie w nasz kult elementów ich kultu oznacza już zdradę chrześcijaństwa? Jak możemy właściwie myśleć o roli religii pogańskich w historii i co wróżyć ludziom, którzy się z nich wywodzą? Potępienie, jak głosi wersja tradycjonalistów, usprawiedliwienie przez prawo naturalne, jak głosi List do Rzymian, czy też powinniśmy umieścić ich jednak w kręgu działania Zbawiciela? To wszystko sprowadza też ważne kwestie praktyczne. Bo jak mają postępować chrześcijanie wobec pogan? Ktoś powie, że nawracać (już zapewne nie siłą, choć mocna perswazja przecież nikomu szczególnie nie zaszkodziła) – i żałować ich, gdy nasze wysiłki zawiodą. A jeśli nie zawsze starać się nawracać, to czy możemy stwierdzić (a nawet wypowiedzieć to głośno przez nasze instytucje kościelne), że religie nie-monoteistyczne również prowadzą do Boga, do Zbawienia? Że w istocie są jedną ze ścieżek wiodących na tę samą górę, jak stwierdził kiedyś znajomy nam holenderski mnich prawosławny, o. Jewsewij (co prawda w odniesieniu do chrześcijańskiej ekumenii)? Wielu ludzi stwierdza bez ogródek, że to potwarz dla Chrystusa, który nie po to umierał na krzyżu i nauczał, by ktokolwiek te nauki ignorował i uznawał wartość jakiejkolwiek innej wiary. W tej wizji chrześcijaństwo to faktycznie życie albo śmierć, a najlepiej stałoby się, gdyby wyznawcy wszystkich innych religii konwertowali. Ma ona także tendencje do zrównywania chrześcijaństwa z Chrystusem, zupełnie tak jakby opracował on katalog jego dogmatów i zalecił wykorzystanie tych a nie innych tradycji filozoficznych, słowem dał nam gotowy produkt kulturowy.

Alternatywę prezentuje o. Jerzy Klinger, polski teolog prawosławny, którego wielokrotnie już polecaliśmy i cytowaliśmy, w swojej egzegecie uzdrowienia paralityka (cudu w Betezda). Opierając się na odkryciach archeologicznych z terenów, na których znajdowała się ewangeliczna sadzawka, próbuje zinterpretować, co naprawdę przekazał Jezus, dokonując tego cudu. O ile dane archeologiczne czerpie z prac już opublikowanych, jego wnioski są nowatorskie i – o dziwo – jakże progresywne, nawet w stosunku do zachodnich komentatorów tych samych odkryć, choć mamy przecież do czynienia z przedstawicielem wyznania obwołanego skamieliną chrześcijańskiej teologii. Jest to zresztą fakt pomocny, ponieważ znacznie trudniej przychodzi obrzucanie takiego człowieka zarzutami o zastąpienie chrześcijaństwa amorficznym humanizmem, niż podobne oskarżenia wobec współczesnego nam episkopalianina. Dodatkowo za każdą teologiczną tezą o. Klingera kryje się ustęp biblijny (oraz wielka wiedza biblistyczna, pomocna w ustalaniu pochodzenia zmian i edycji) czy wątek tradycji Kościoła.

Pierwotnie miałem zamiar przetłumaczyć całą pracę, która na pewno na to zasługuje, niemniej na razie ograniczę się do omówienia najważniejszych elementów zawartego w niej rozumowania. A z pewnością warto sięgnąć do całości umieszczonej w zbiorze O Istocie Prawosławia (którego jedyna edycja dostępna jest tylko w antykwariatach, a i to rzadko, ale warto poświecić trochę czasu na poszukiwania); osobiście uważam tę pracę za jeden z najlepszych tekstów o. Klingera – w każdym razie a must read dla wszystkich, których oburza to czy inne przegięcie dialogu międzyreligijnego.

Fragment Ewangelii Jana, o który chodzi, to J 5;1-18:

1) Potem było święto żydowskie i udał się Jezus do Jerozolimy. (2) A jest w Jerozolimie przy Owczej Bramie sadzawka, zwana po hebrajsku Betezda, mająca pięć krużganków. (3) W nich leżało mnóstwo chorych, ślepych, chromych i wycieńczonych, którzy czekali na poruszenie wody. (4) Od czasu do czasu zstępował bowiem anioł Pana do sadzawki i poruszał wodę. Kto więc po poruszeniu wody pierwszy do niej wstąpił, odzyskiwał zdrowie, jakąkolwiek chorobą był dotknięty. (5) A był tam pewien człowiek, który chorował od trzydziestu ośmiu lat. (6) I gdy Jezus ujrzał go leżącego, i poznał, że już od dłuższego czasu choruje, zapytał go: Chcesz być zdrowy? (7) Odpowiedział mu chory: Panie, nie mam człowieka, który by mnie wrzucił do sadzawki, gdy woda się poruszy; zanim zaś ja sam dojdę, inny przede mną wchodzi. (8) Rzecze mu Jezus: Wstań, weź łoże swoje i chodź. (9) I zaraz ten człowiek odzyskał zdrowie, wziął łoże swoje i chodził. A właśnie tego dnia był sabat. (10) Toteż mówili Żydzi do uzdrowionego: Dziś sabat, nie wolno ci nosić łoża. (11) On zaś odpowiedział im: Ten, który mnie uzdrowił, rzekł mi: Weź łoże swoje i chodź. (12) Pytali go: Cóż to za człowiek, co ci powiedział: Weź je i chodź? (13) A uzdrowiony nie wiedział, kto to był, bo Jezus niepostrzeżenie oddalił się od tłumu, który był na tym miejscu. (14) Później spotkał go Jezus w świątyni i rzekł do niego: Oto wyzdrowiałeś; już nigdy nie grzesz, aby ci się coś gorszego nie stało. (15) Odszedł ten człowiek i powiedział Żydom, że to Jezus go uzdrowił. (16) I dlatego Żydzi prześladowali Jezusa, że to uczynił w sabat. (17) A Jezus odpowiedział im: Mój Ojciec aż dotąd działa i Ja działam. (18) Dlatego też Żydzi tym usilniej starali się o to, aby go zabić, bo nie tylko łamał sabat, lecz także Boga nazywał własnym Ojcem, i siebie czynił równym Bogu.

Wspomniane odkrycia archeologiczne to znaleziska na terenie dawnej sadzawki, a właściwie kompleksu basenów i grot, który składał się na działający tam ośrodek leczniczy. Odnaleziono tam, oprócz basenów dotychczas uważanych za miejsce ewangelicznej sceny, także mniejsze zbiorniki w grotach. To prawdopodobnie do nich odnosiło się stwierdzenie o pięciu krużgankach, bowiem duże baseny takich nie posiadały. Co istotne, w grotach odnaleziono przedmioty wotywne, a wśród nich także podobizny węża, symbolu boga-uzdrowiciela Asklepiosa. Te i inne odkrycia sprawiły, że uznano ten teren za świątynie jakiegoś pogańskiego bóstwa, najprawdopodobniej właśnie Asklepiosa, chociaż zdania badaczy są w tej kwestii podzielone. Najważniejsza jest jednak funkcja jaką sprawował – uzdrawianie, które było związane z wodą i źródłami dlatego, że wedle legendy Asklepios – a później już także inni bogowie-uzdrowiciele, jak Eshmun czy Serapis – mieli być według podania rozszarpani a ich krew przeniknąć do ziemi i nadać lecznicze właściwości wodzie. Pewne obiekcje może budzić fakt, że to pogańskie sanktuarium mieściło się tuż za murami żydowskiej świątyni, ale

Obecność takiego kultu popularnego (pogańskiego) nie powinna nas dziwić w hellenistycznej, rzymskiej Jerozolimie w początkach naszej ery. Było to zresztą za murami Świętego Miasta i ortodoksja żydowska mogła zamknąć na to oczy, tym bardziej, jeżeli starała się zaadoptować te praktyki, nieco je oczyszczając.

Ta opinia francuskiego badacza, P. Benoita, z którego głownie czerpał Klinger w kwestii pierwotnego znaczenia Betezdy, wydaje się być zadowalająca. Faktycznie, w czasie rzymskiego panowania wpływy kultury hellenistycznej musiały być już bardzo znaczące. Przyjmijmy na tym etapie, że sadzawka była w istocie pogańskim sanktuariów. Powstaje teraz pytanie, dlaczego nie ma o tym żadnej wzmianki w kanonicznym tekście Ewangelii, a wspomniany jest jedynie anioł?

Istnieją dwie wersje tej opowieści – lekcja długa, najpowszechniejsza, i krótka, tzw. aleksandryjska. W wersji aleksandryjskiej brakuje połowy wersetu 3. i całego wersetu 4., czyli wyjaśnienia, jak dokonywał się tam cykliczny cud uzdrowienia. Niektórzy badacze sądzą, że pierwotna jest wersja dłuższa, zaś krótsza redakcja jest późniejsza. Klinger zauważa jednak, że wspomniany fragment ma nie-Janowy charakter (co wynika z analizy języka), i został prawdopodobnie dodany by ukryć szokującą prawdę o odwiedzinach Jezusa w pogańskiej świątyni. Wersja aleksandryjska jest tego dodatku pozbawiona być może dlatego, że obawiano się skojarzeń poruszania wody z pewnymi rytuałami odbywanymi nad Nilem. Opis tej sceny zawiera prawdopodobnie też inne manipulacje, które wszystkie służą przeniesieniu akcentu z faktu wejścia do pogańskiej świątyni na pogwałcenie Szabatu i uzurpowanie sobie synostwa Bożego przez Jezusa, co miało ostatecznie doprowadzić potem do wystąpienia przeciwko niemu oficjalnego judaizmu. Co dodatkowo dziwi, po fragmencie o Betesda znajduje się mowa, w której Jezus ponownie akcentuje swój związek z Bogiem w prawie taki sam sposób, jak wcześniej czyni to jedynie przed najściślejszym gronem uczniów. W Ewangelii Janowej, najbardziej ze wszystkich ezoterycznej, jest to zauważalna niekonsekwencja, wprowadzona prawdopodobnie faktycznie dla zatarcie znaczenia pogańskiego epizodu. Publiczne odwiedziny pogańskiego sanktuarium były skandalem nie tylko dla współczesnych Żydów – którzy to prawdopdobnie potraktowali jako ostateczną zniewagę – ale także autora Ewangelii, który ten fakt tuszuje.  Kolejną ważną kwestią, którą nasuwa samo Pismo, jest problem anioła.

Żydowska angelologia, jak twierdzi Klinger, mogła stanowić pomost między judaizmem i pogaństwem. Starożytni semici uważali źródła za żywe istoty, a w późniejszym judaizmie odnajdujemy postaci „aniołów wód” i „aniołów rzek”; także związek aniołów z duchem – powiewem, ruach, jest bardzo wyraźny (Posłami swymi czynisz wiatry…, Ps 103,4). Z kolei chrześcijańscy pisarze pierwszych wieków przypisywali pozytywne aspekty pogaństwa właśnie aniołom; np. św. Klemens Aleksandryjski twierdził, że aniołowie nie tylko dali prawo Żydom, ale i filozofię Grekom. Aniołowie narodów stają się w ich wizji po przyjściu Chrystusa aniołami Kościołów. Wtedy odpowiedzialność za to, co pozytywne w pogaństwie, przechodzi na Chrystusa, który zastępuje aniołów jako pośredników między Bogiem a ludzkością i bierze w swoje ręce historię zbawienia (dlatego chrześcijanie, a szczególnie już koncepcja Ewangelii Jana, uwydatnia rolę Logosu):

W tej perspektywie Asklepios, Eshmun, Serapis mogli być pojęci jako niepełne przejawy tego samego Boskiego słowa, które w swej pełni przemówiło w osobie Chrystusa. Ta tendencja znalazła swój wyraz w ikonografii chrześcijańskiej w przeniesieniu na Chrystusa zewnętrznych rysów obrazu Asklepiosa.

S.N. Trubeckoj

Wydaje się więc, że autor wersetu 3. i 4. w dłuższej redakcji nie miał intencji zafałszowania treści przekazu – dla niego było rzeczą zrozumiałą, że uzdrawiającą siłę objawiającą się w pogańskim sanktuarium można przedstawić za pomocą metafory anioła. Tradycyjna interpretacja tego uzdrowienia mówi, że Chrystus przeciwstawia się pogaństwu, polemizuje z nim. O. Klinger twierdzi jednak, że

Sadzawka w Betezda

Nasz tekst (…) sugeruje (…), że wszystko to, co było pozytywne w poganizmie, teraz przechodzi do chrześcijaństwa przez osobę Chrystusa, który jest nie tylko wypełnieniem tradycji Starego Testamentu, lecz również wypełnieniem najlepszych tradycji poganizmu.

oraz:

W całym tekście nie widzę najmniejszego elementu, który by mógł być odczytany jako wyraz jakiejś polemiki. Przeciwnie, fakt cudownego burzenia się wody i jego zbawcze skutki nie jest kwestionowany. Miejsce jest wyraźnie wskazane. Tylko imię obcego boga jest zastąpione przez postać Anioła. I oto do tego miejsca, wszystkim znanego, wchodzi Jezus i dokonuje cudu, bynajmniej nie kwestionując cyklicznie dziejących się tam uzdrowień, lecz dokonuje cudu niejako poza programem, ale będącego na tej samej linii ludzkich pragnień, co inne cuda mające tam miejsce. Chrystus wykazuje jedynie większą moc, bo nie związaną z uwarunkowaniem żadnego kairos (…) nie uzależnioną od żadnej pomocniczej akcji Anioła czy człowieka, w czym można widzieć odpowiednik wyniesienia Chrystusa ponad wszystkie moce niebieskie i ziemskie (…), ale trudno się dopatrzyć jakiejś akcji przeciwstawnej do siły dobra działającej również w poganizmie (…). Wprost przeciwnie, samo wejście Jezusa do jakiegoś ośrodka lub domu jest zawsze (…) wyrazem jakiejś akceptacji.

Klinger przeciwstawia się także tezie niektórych badaczy, że przypisanie Jezusowi tytulatury właściwej Asklepiosowi (Zbawca Świata) stanowi wyraz polemiki z pogaństwem, ponieważ analogicznie za polemiczny należałoby uznać związek Jezusa ze Starym Testamentem, co nauka chrześcijańska wyraźnie odrzuca, mówiąc o wypełnieniu obecnych tam figur i symboli. Również:

wiemy, że ośrodek w Betezda istniał i nadal po Chrystusie, o czym nam mówią właśnie wykopaliska. I autor czwartej Ewangelii musiał także o tym wiedzieć. W tej perspektywie przytoczony epizod nie mógł być wyrazem polemiki. Jeżeli nawet autor nam chciał powiedzieć, że odtąd już nie Aniołowie, ale sam Chrystus będzie działał, to znaczyłoby to, że będzie działał również w elementach pozytywnych poganizmu, czego symbolem stał się epizod w Betezda.

Wydaje się, że badacze utożsamili późniejszą postawę apologetów chrześcijańskich z poglądami samego Chrystusa i przez to zatarciu uległo pierwotne znaczenie wydarzenia w Owczej Sadzawce.

Najciekawsze jest to, w jaki sposób cud w Betezda został przedstawiony na tle innych epizodów, które znajdują się w kanonie czytań w okresie wielkanocnym w tradycji prawosławnej – uzdrowieniem ślepego od urodzenia i spotkaniem z Samarytanką. Otóż składają się one w zdumiewający sposób na przedstawienie historii zbawienia w odniesieniu do różnych ludzi i kultur. Historia ślepego od urodzenia dotyczy sprawy Żydów – ten, który przejrzał reprezentuje część Izraela jaka uznała Jezusa za Mesjasza – przejrzała – zaś uczeni w Piśmie i faryzeusze tę, która uważała się za widzącą, a w istocie była ślepa. Ewangelia o Samarytance dotyczy nawiązania przymierza z uważaną  za odstępczą Samarią, zaś uzdrowienie paralityka – nawiązania przymierza ze światem pogańskim. W równie zdumiewający sposób czytaniom tym odpowiadają fragmenty z Dziejów Apostolskich przewidziane na ten okres, w których mowa o rozszerzaniu się Kościoła: „Weźmiecie moc Ducha Świętego (…) i będziecie mi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi” (Dz 1;8).

Ojciec Klinger zauważa także:

Dwie pozostałe Ewangelie (…) kończą się nawróceniem (…). Nic podobnego nie mamy w opowiadaniu o paralityku (…). Pozornie przeciwko proponowanej interpretacji może jeszcze świadczyć fakt, że Jezus spotkał uzdrowionego paralityka w świątyni (…). Nie musi to jednak być argument decydujący (…). Wiadomo, jak szerokie było pojęcie „świątynia”, obejmujące przecież dwa podwórza, z których jedno było „podwórzem pogan”. (…) Żydzi czekali na Mesjasza. Samarytanie oczekiwali na przyjście wielkiego Proroka, będącego drugim Mojżeszem. Dlatego Chrystus stykając się z nimi budzi w nich świadomość spełnienia się ich oczekiwań. Czynnikiem pozytywnym w poganizmie było z natury czynienie tego, co zakon nakazuje (…) i Chrystus od pogan nie żąda niczego więcej, niż pozostania w ramach ich najlepszych możliwości, pełnienia dobra w ramach etyki naturalnej. A więc przy końcu epizodu nie znajdujemy żadnego nawrócenia, żadnego prozelityzmu w myśl zasady, że „nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnie Ojciec” (J 6;44).

Z wszystkich powyższych dowodów i interpretacji można wyciągnąć kilka istotnych wniosków praktycznych. Chrystus jawi się jako wypełnienie tradycji pogańskich, które jednak nie przestają obowiązywać, działać – staje się dla nas tylko jasne, że w istocie to On stoi za tym, co w nich dobre, że jest w nich obecny i można w nich zaznać Jego mocy. Samo stwierdzenie, że w religiach pogańskich tkwi coś dobrego, że są one przyczyną czegoś dobrego, dla wielu gorliwych chrześcijan jest rzeczą nie do zaakceptowania, bo wolelibyśmy widzieć wszystko co leży poza granicami naszego objawienia jako igraszkę Szatana. Może czujemy się wtedy odrobinę czyściej?

W każdym bądź razie religie nie-chrześcijańskie jako takie nie powinny być dla nas obiektem ataku. Nie były nim dla Chrystusa. Podobnie nie powinniśmy myśleć o ich wyznawcach jako o zadaniu nawrócenia. Można natomiast zastanowić się, czy to, co stało się w maju w Los Angeles, nie było po części po prostu wejściem z Chrystusem do pewnej Betezdy, a nie porzuceniem Go dla zabobonu i magii?

…because we respect the dignity of every human being. These words were said by the Most Rev. Jon Bruno, the Bishop of Los Angeles, on May 15, the day Mary Glasspool and Jardine Bruce were ordained and consecrated bishops suffragan of the Episcopal diocese of Los Angeles (some time ago we wrote about the election of Rev. M. Glasspool and quoted an interview with her). The service, themed Rejoice!, lasted three hours and gathered 3000 people, laity and clergy of the Episcopal Church and other denominations, who came to participate in the historical consecration of the first women and the first homosexual person living in a committed relationship. Below we posted a Polish summary of an extensive report that you can read at the Episcopal Life as well as our own commentary on the service’s character and symbols. You can watch a recording of the whole service at the website of the decease of

[flv:http://s3.amazonaws.com/dfc_attachments/public/documents/263/Suffwelcome.flv 470 320]

The character of this service, organized as a huge event with various artistic elements and held in a very „American” fashion, doesn’t apply to our European taste very much. Probably we would have had mixed feelings if we had been present there on May 15. This, however, is of secondary importance. Most important is to us what is expressed by the words we quote so often on our blog, this time said by the Bishop of Los Angeles, Jon Bruno: on the significance of the respect for the dignity of every human being and working for justice. They are the key to understand the essence of the message contained in this liturgy.

The variety manifested by many artistic elements referring to, for instance, the culture of the native American tribes, we understand as a call to discover the “face of Christ” in all the traditions; the Christ, as Nowosielski writes, “you can’t posses”. It doesn’t mean, as many conservative critiques write with bitterness, the “rejection of Christ’s uniqueness” and the “moderation of the Christian message”. For us and, as we trust, also for the people who took part in this consecration, this “uniqueness” manifests itself precisely in the fact that we can see His work in many cultures – and cults. Fr Jerzy Klinger wrote an article on the basis of the Gospel story of the healing of the paralytic, in which he saw a testimony that Christ himself enters and fulfills other traditions and, not distancing himself from them, reveals their importance. Perhaps we will come back to that text and write something more about it. To those who on various blogs and in official statements accuse today the participants of this consecration of religious syncretism, we would like to dedicate other words of Jerzy Nowosielski: that there is no such thing as “pure Christianity”. There is just a universal human longing that Christ “always meets halfway”.

Zdaniem NPW Bruno, Biskupa Los Angeles, te święcenia stanowią krok ku realizacji zasady sprawiedliwości w działaniu wobec członków Kościoła. „Świat przemieniany jest jedynie”, mówił dalej biskup, „jeśli zwrócimy się ku każdemu z naszych braci i sióstr oraz dostrzeżemy wyryte na nich oblicze Chrystusa”.

Na uroczystości przybyło około 30 biskupów, zaś święceń udzieliło ośmiu konsekratorów, którym przewodniczyła ks. Prymas Katharine Jefferts Schori. Wśród nich znalazła się również Biskup Barbara Harris (pierwsza ordynowana w Kościele Episkopalnym i Wspólnocie Anglikańskiej kobieta, o której pisaliśmy tu), która wyraziła radość z udziału w uroczystości oraz wiarę, iż Biskup Glasspool okaże się dobrym pasterzem, ponieważ „jest wspaniałą, troskliwą, kochającą osobą obdarzoną zdolnościami duszpasterskimi”. Wśród obecnych nie zabrakło także także Gene Robinsona, pierwszego biskupa episkopalnego żyjącego oficjalnie w związku homoseksualnym, oraz emerytowanego biskup z Ugandy, Christopher Senyonjo (wywiad z nim nt sytuacji osób homoseksualnych w Afryce oraz seksualności opublikowaliśmy tutaj). W nabożeństwie wzięli udzia również przedstawiciele innych wspólnot kościelnych, w tym Biskup Murray D. Fink z Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła w Ameryce (tutaj informacja o decyzji tej wspólnoty ws świeceń osób homoseksualnych) oraz reprezentanci Zjednoczonego Kościoła Chrystusa, Kościoła Metodystycznego i prezbiterianie.

Nabożeństwo współtworzyli przedstawiciele różnych kultur i tradycji, współistniejących na terenie diecezji. Pojawił się w nim śpiew gospel oraz muzyka i taniec rdzennych mieszkańców kontynentu amerykańskiego (Indian) oraz Afroamerykanów. 125-głosowy chór wykonał utwory muzyki nigeryjskiej, południowoafrykańskiej, włoskiej oraz innych tradycji.

Źródło

[flv:http://s3.amazonaws.com/dfc_attachments/public/documents/263/Suffwelcome.flv 470 320]

Styl tego nabożeństwa, zorganizowanego jako ogromna impreza i przeprowadzonego w bardzo „amerykański” sposób, nie pasuje szczególnie do naszego europejskiego gustu. Prawdopodobnie mielibyśmy mieszane uczucia znalazłszy się tam 15 maja. Jest to jednak rzecz drugorzędna. Najważniejsze jest dla nas to, co wyrażają słowa, które cytujemy tak często na naszym blogu, wypowiedziane tym razem przez Biskupa Los Angeles, Jona Bruno: o wadze szacunku dla godności każdego człowieka oraz działania na rzecz sprawiedliwości. To one stanowią klucz do zrozumienia istoty przekazu, który zawarto w liturgii. Różnorodność manifestowana przez wiele elementów artystycznych, na przykład nawiązania do kultur plemion tubylczych, odczytujemy jako wezwanie do dostrzeżenia „oblicza Chrystusa” we wszystkich tradycjach, tego Chrystusa, którego jak pisał Nowosielski „nie da się zawłaszczyć”. Nie oznacza to, jak twierdzą z goryczą liczni konserwatywni krytycy, „odrzucenia unikatowości Chrystusa” i rozmycia chrześcijańskiego przekazu. Dla nas, oraz jak wierzymy także dla uczestników tych święceń, ta „unikatowość” ukazuje się właśnie w tym w jak wielu kulturach – i kultach – można dostrzec Jego działanie. O. Jerzy Klinger napisał kiedyś artykuł na kanwie ewangelicznej historii o uzdrowieniu paralityka, w której dopatrywał się świadectwa, iż sam Chrystus wkracza w i wypełnia inne tradycje oraz, nie dystansując się, objawia ich pełne znaczenie. Być może kiedyś uda nam się w przyszłości szerzej omówić ten tekst. Tym, którzy dziś na różnych blogach i w oficjalnych oświadczeniach oskarżają uczestników konsekracyjnego nabożeństwa o religijny synkretyzm, zadedykowalibyśmy inne słowa wypowiedziane kiedyś przez Jerzego Nowosielskiego, że nie istnieje coś takiego jak „czyste chrześcijaństwo”. Istnieje tylko uniwersalna ludzka tęsknota „której zawsze wychodzi naprzeciw Chrystus”.

Glasspool jest drugim pozostającym w jawnym związku homoseksualnym księdzem wybranym na biskupa w Kościele Episkopalnym.

(Źródło)

Wiecej informacji o decyzji Kościoła i Mary Glasspool możecie znaleźć (w języku angielskim) tu i tu.

Jakiś czas temu opublikowaliśmy – i przetłumaczyliśmy na polski – wywiad z Wielebną Glasspool, w którym opowiadała o wyborach i towarzyszącej ich wynikom atmosferze. Wywiad możecie przeczytać tu.

Diocese of Los Angeles Bishop-elect Mary Douglas Glasspool has received the required number ofconsents from diocesan standing committees and bishops with jurisdiction to her ordination and consecration, the presiding bishop’s office has confirmed.
Glasspool, 56, was elected bishop suffragan on Dec. 5. Her consecration is set for May 15.

Glasspool is the second openly gay partnered priest to be elected a bishop in the Episcopal Church.

(Source)

You can find more information on the Church’s decision and Mary Glasspool here and here.

Poniższy artykuł pochodzi z gazety The Baltimore Sun. Oryginalną wersję angielską zamieściliśmy tu.

Glasspool: „Przewidywałam jakąś reakcję”

We wtorek usiedliśmy do rozmowy z Wielebną Mary D. Glasspool, która została wsobotę pierwszą otwarcie lesbijską kapłanką Episkopalną wybraną na biskupa we Wspólnocie Anglikańskiej.

Po zatwierdzeniu ta kobieta z Annapolis, która od 1992 r. służyła jako rektor i kanonik (doradca) biskupom Episkopalnej Diecezji Maryland, zostanie biskupem sufraganem Diecezji Los Angeles. Zostanie dopiero drugim otwarcie homoseksualnym biskupem anglikańskim na świecie, po tym jak konsekracja Gene’a Robinsona z New Hampshire wprowadziła to protestanckie wyznanie w obecne zamieszanie.

Wybór ten wywołał surowe potępienie Arcybiskupa Canterbury, Rowana D. Williamsa, który powiedział, że jej zatwierdzenie zniszczy relacje w tym siedemdziesięciomilionowym kościele. Opisujemy to w środowym wydaniu.

Pod spodem znajduje się zapis naszej rozmowy, którą rozpoczęliśmy od pytania o ostrzeżenie Williamsa.

Z całym szacunkiem dla Arcybiskupa Canterbury, ma on kontakt z prymas Kościoła Episkopalnego i pozostawiam to między nimi. Z pewnością nie jestem nieświadoma problemów w kulturze i kościele, więc tak, mogę powiedzieć, że przewidywałam jakąś reakcję. Nigdy jednak nie można być pewnym, jakiego rodzaju.

Chciałabym pokrótce nadmienić, że osobiście otrzymałam setki, do teraz może tysiące e-maili, a pośród nich wszystkich jeden negatywny. Otrzymałam wiadomości z całego świata – od osiemnastoletniego geja z Auckland w Nowej Zelandii, który powiedział, jak dumny był z kościoła i przejęty. Od episkopalian z Diecezji Dallas, będącej jedną z najbardziej konserwatywnych, oraz od pary małżeńskiej, ludzi świeckich, którzy napisali i przesłali swoje gratulacje. Od lesbijskiej pary rzymskokatoliczek z Anglii, które powiedziały, że miały tak wiele trudności w ich własnym kościele i były dumne, że Kościół Episkopalny przejmuje przewodnictwo w ten sposób, demonstrując nie tylko rzeczywistość tego, kim jesteśmy teraz, ale także inkluzywność miłości Jezusa dla wszystkich ludzi.

O roli, w której się teraz znajduje:

Cóż, to uczy pokory, ponieważ, przede wszystkim, oto jedna z uwag wypowiedzianych do mnie przez moich mentorów w tej diecezji: „Zawsze pamiętaj, że jesteś celebransem a nie celebrytą”. To oznacza, że jestem sługą Boga w Chrystusie. I jako sługa jestem tu, by służyć ludowi Bożemu. Jako biskup, by być naczelnym pasterzem ludzi. I nie chcę nigdy stracić tego centrum w życiu, posłudze, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.

Więc otrzymywanie tych listów z całego świata jest właśnie poziomem tej historii, który mnie przewyższa. Tym, na którym stałam się symbolem. I dlatego jestem świadoma symbolicznej natury mojego wyboru i konsekracji, na którą mam nadzieję, i to uczy wielkiej pokory. To także bardzo ekscytujące, dla mnie, wiedzą państwo, teraz jestem świadoma, że niektórzy ludzie obawiają się, że będzie to oznaczać prawdziwą zmianę w naszych relacjach we Wspólnocie Anglikańskiej. Mam więcej nadziei niż obaw. Myślę, że to teraz istotne, byśmy powiedzieli światu, że snujemy naszą historię jako chrześcijanie, powtarzam, skupioną w życiu, posłudze, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa, że jesteśmy inkluzywni. Że Bóg kocha wszystkich. Że kościół szeroko otwiera ramiona, jak Jezus na krzyżu, i jest gotowy być bezpiecznym miejscem dla ludzi, wszystkich ludzi, nieistotnie kim są, by być częścią kochającej wspólnoty.

Czy czuje się Pani dobrze jako symbol?

To zarówno przywilej, jak i odpowiedzialność. Otrzymywanie wiadomości od ludzi z całego świata, których nie znam, i którzy nie znają mnie, odczuwam jako niewiarygodny przywilej. Mam w Ghanie przyjaciela, który jest tam anglikańskim księdzem. I miejmy nadzieję, że on, znowu, z Bożą pomoca, będzie na konsekracji tak, jak chce. Jest heteroseksualistą. Jest żonaty i ma dwóch synów. A ja i moja partnerka, Becki, gościliśmy ich w tym kraju. Więc to wszystko to przywilej i to bardzo ekscytujący.

Wiadomo, że to odpowiedzialność, ponieważ ludzie zaufali mi w tym wyborze. Ludzie Diecezji Los Angeles powierzyli mi bycie liderką. I czuję, że moja główna odpowiedzialność, z pewnością po procesie zatwierdzenia wyboru i święceniach, odnosi się do ludzi z Diecezji Los Angeles. Myślę jednak, że na symbolicznym poziomie tych wydarzeń, mam po prostu nadzieję ułatwić jakieś wyswobodzenie dla ludzi, którzy czują się zniewoleni na różne sposoby, ze względu na swoją tożsamość seksualną, kolor skóry, fakt pozostawania w biedzie czy cokolwiek, że to wszystko jest Bożym planem wyzwalania świata, uzdrawiania i pojednania.

O konserwatystach rozczarowanych jej wyborem:

W czasie całej swojej posługi stawiałam sobie za cel bardzo intencjonalnie wyszukiwanie ludzi, którzy myślą, czują i wierzą inaczej niż ja. Teraz spotykam się właśnie raz w miesiącu z bratem w Chrystusie, współpracownikiem w Chrystusie, który może właśnie odczuwać teraz ból. Nie rozmawiałam z nim od czasu wyboru. Ale spotykamy się wiernie raz na miesiąc i poświęcamy sobie uwagę. A moje przesłanie do moich bardziej konserwatywnych sióstr i braci jest takie, że potrzebuję was, potrzebuje was kościół i jesteście częścią tej wspaniałej rodziny, która jest nam droga. W tradycji episkopalnej nazywamy to Kościołem Episkopalnym. Nie wiem więc jeszcze, jaki ból jest odczuwany, ale chciałabym rozmawiać i powiedzieć, żebyście ciągle rozmawiali, wiedzieli, że najważniejsze jest, byśmy dalej gromadzili się wokół stołu w niedzielę, celebrując Eucharystię.

Czytam późną książkę Richarda Norrisa, w której mówi o przywództwie w kościele, niedzielnym nabożeństwie i zbieraniu się na Eucharystię jako próbie przed nastaniem Królestwa Bożego. Każdotygodniowej próbie przed Królestwem Bożym, czasem częstszej. Więc tak długo, jak ja oraz moi bracia i siostry w Chrystusie, którzy mogą być ode mnie bardziej konserwatywni – i moi bracia i siostry, którzy mogą być ode mnie bardziej liberalni, ponieważ nie jestem najliberalniejszą osobą na tej planecie, wierzcie w to lub nie, w pewnych kwestiach jestem całkiem konserwatywna. Ale tak długo, jak możemy zebrać się przy stole Chrystusa, by celebrować i otrzymywać Eucharystię, jest w porządku. Wiedza państwo, poza tym wszystkim potrzebujemy to przepracować, potrzebujemy poświęcić sobie uwagę, postępować w dialogu. W momencie, kiedy nie będziemy mogli więcej przyjść do stołu, będziemy w kłopotach.

Czy cieszy się pani na podjęcie tej pracy?

Tak, cieszę się z tego. Cieszę się, ponieważ jest wielu wspaniałych ludzi, których mam zaszczyt i przywilej spotykać w diecezji Los Angeles. To ludzie, którzy są dużo mądrzejsi ode mnie i ponieważ żyli już być może na obu wybrzeżach wiedzą, jak są kulturowo różne. Powiedzieć, że diecezja Los Angeles jest niesamowicie zróżnicowaną, wielokulturowa, pluralistyczną diecezją, która stara się myśleć poza schematami, jest może łagodnym ujęciem. Ale odbywa się tam dialog międzyreligijny i twórcze rodzaje kultu. Jestem w trakcie nauki hiszpańskiego, bo jeśli żyjesz w Los Angeles, to połowa, jeśli nie trzy czwarte ludzi jest dwujęzyczna, więc uczę się hiszpańskiego i mam nadzieję na coś z całkowitego zanurzenia się w życiu tam.

Biskup Job Bruno i inna moja siostra, która została wybrana w poprzednich wyborach, Diane Jardine Bruce, są wspaniałymi, wspaniałymi osobami i cieszę się na spotkania z tymi wszystkimi ludźmi i na wyzwania, jakie stawia ta nowość i kreatywność. Wydaje mi się, że pod tym wszystkim istnieje pragnienie wspólnoty, pragnienie łączenia się wokół życia, posługi, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Cieszę się więc na to wszystko. To sytuacja, w której czuję ekscytację w związku z przyszłością całego kościoła i jestem również podekscytowana, ponieważ wiem, że się rozwinę. Przekonałam się, że rozwijam się najbardziej i najlepiej, kiedy pozwalam sobie, zazwyczaj w odpowiedzi na wezwanie Boga, opuścić moją strefę wygody i zmierzyć się z wyzwaniami tego, co nowe i odmienne.

Czy spodziewa się pani, że zostanie zatwierdzona?

Mam wielką nadzieję; będąc zastępcą przewodniczącego Generalnej Konwencji Diecezji Maryland już podczas czterech generalnych konwencji, w 2000, 2003, 2006 i 2009 r., odnoszę wrażenie, że Kościół Episkopalny porusza się do przodu. To postęp. To nie trzęsienie ziemi ani nic takiego. Doświadczyliśmy sporo zamieszania, dużo konfliktu, wiele dialogu, i idziemy do przodu, by opowiadać nasze historie, historie naszej wiary, by upominać się o naszą tożsamość jako Kościół Episkopalny, by być tym, kim jesteśmy jako lud Boży, i by mierzyć się z cierpiącym światem. By mierzyć się ze skrajną biedą, by wspierać na różne sposoby, jak się zobowiązaliśmy, program Milenijnych Celów Rozwojowych, opracowany przez Organizację  Narodów Zjednoczonych, ale także, by być kościołem. Być kościołem świata. Być kościołem dla świata. By budować wspólnotę. By tworzyć ciało Chrystusa, byśmy mogli lepiej służyć światu w imię Chrystusa.

Czy jest coś jeszcze, o czym chciałaby pani powiedzieć?

Jestem bardzo wdzięczna. Jestem dogłębnie poruszona prawie wszystkim, co się dzieje. Konwencja sama w sobie była i jest po prostu wspaniałym doświadczeniem odczuwania Ducha Świętego poruszającego się w ciele większym niż ty sam. Tak, że wola żadnej pojedynczej osoby, która przyszła na tę konwencję w Diecezji Los Angeles, wola żadnej pojedynczej osoby nie zatryumfowała. Na tym polegała moc Ducha Świętego ewidentnie obecna w grupie zebranych wokół Eucharystii, zebranych wokół Chrystusa. I  otwartą na moc, poruszenie i przewodnictwo Bożego Ducha Świętego. To doświadczenie samo w sobie i samo z  siebie jest głęboko poruszające.

Jestem więc podekscytowana przyszłością. Sądzę, że to naprawdę obiecujący znak dla świata. Wiedzą państwo, szczególnie dla młodych ludzi, którzy czasem patrzą na kościół, szczególnie kościół instytucjonalny, i mówią „O czym oni mówią? Co to jest?”. Myślę, że Kościół Episkopalny jest szczególnie gotowy dawać nadzieję, angażować się w przyszłość w sensie nowej technologii, sztuki, muzyki i nauki, w historię ludu Bożego.

Glasspool: ‘I anticipated some kind of reaction’

We sat down on Tuesday with the Rev. Canon Mary D. Glasspool, who on Saturday became the first openly lesbian Episcopal priest elected a bishop in the Anglican Communion.Pending confirmation, the Annapolis woman, who since 1992 has served as a rector and canon (advisor) to the bishops of the Episcopal Diocese of Maryland, will become bishop suffragan of the Diocese of Los Angeles. She would be only the second openly gay Anglican bishop in the world, after the 2003 consecration of V. Gene Robinson of New Hampshire threw the Protestant denomination into its current state of turmoil.The election drew a stern rebuke from Archbishop of Canterbury Rowan D. Williams, who said her confirmation would jeopardize relations in the 70 million-member church. We’ve got a story in Wednesday’s paper.Following is a transcript of our conversation, which started with a question about Williams’ warning.

With respect to the Archbishop of Canterbury, he has a personal relationship with the presiding bishop of the Episcopal Church, and I leave that in their realm. Certainly, I’m not ignorant of issues in the culture and the church, so yes, I can say I anticipated some kind of reaction. You never know what kind of reaction.

I want to be quick to say that personally, I have received hundreds, maybe a thousand at this point, and one negative e-mail among all of them. I’ve received e-mails from all over the world – from an 18-year-old gay man in Auckland, New Zealand, who said how proud and thrilled he was for the church. Episcopalians in the Diocese of Dallas, which is one of our more conservative dioceses, and a married couple, lay people, who wrote and sent their congratulations. A Lesbian couple who are Roman Catholic in England who said they were having such difficulty in their own church and they were so proud that the Episcopal Church was taking leadership in this way, demonstrating not only the reality of who we already are, but the inclusiveness of Jesus’ love for all people.

On the role in which she now finds herself:

Well, it’s very humbling, because first of all, I mean, here’s one of the bylines that was said to me by one of my mentors in this diocese: ‘Always remember you’re a celebrant and not a celebrity.’ And what that means is I’m a servant of God in Christ. And as a servant, I’m here to serve God’s people. As a bishop, to be a chief shepherd of the people. And I never want to lose that centeredness in the life, ministry, death and resurrection of Jesus Christ.

So getting these e-mails from all over the world, that’s the level of the story that’s bigger than me. At which I become a symbol. And so I’m conscious of the symbolic nature of my election and hoped-for consecration, and it’s very humbling. It’s also very exciting, for me, you know, right now, I’m not ignorant of some people who are fearful that this will mean a real change in our relationship in the Anglican Communion. I’m more hopeful than fearful. I think it’s important right now that we say to the world that we tell our story as Christians, again, centered in the life, ministry, death and resurrection of Jesus Christ, that we’re inclusive. That God loves everyone. That the church has his arms wide open as Jesus did on the cross and is ready to be a safe place for people, all people, regardless of who they are, to be a part of a loving community.

Are you comfortable being a symbol?

It’s both a privilege and a responsibility. I feel like it’s an incredible privilege to be hearing from people I don’t know and who don’t know me all over the world. I have a friend in Ghana who is an Anglican priest in Ghana. And hopefully, he, again, God willing, wants to attend the consecration. He’s a straight man. He’s married with two sons. And I and my partner, Becki, have hosted them in this country. So that’s all a privilege and very exciting.

You know, it’s a responsibility because people have entrusted me in this election. The people of the Diocese of Los Angeles have entrusted me to be a leader. And I feel my primary responsibility, certainly after the consent process, and after the consecration, is to the people of the Diocese of Los Angeles. But I guess that symbolic level of things going on, I hope simply to facilitate a kind of liberation for people who have felt imprisoned in various ways, either by their sexual identity, or by the color of their skin, or the fact that they’re in poverty or whatever, that this is all part of God’s freeing up of the world and healing and reconciling of the world.

On conservatives disappointed by her election:

I’ve made it a point throughout my ministry of seeking out very intentionally people who think and feel and believe differently than I do. So right now, I meet once a month with a brother in Christ, a fellow colleague in Christ, who may in fact be in pain. I’ve not talking with him since the election. But we meet noce a month faithfully to engage with one another. And my message to my more conservative sisters and brothers is I need you and the church needs you and you are part of this wonderful family that we hold dear. That in the Episcopal tradition we call the Episcopal Church. So I don’t know what kind of pain is out there yet, and I’d like to talk and say, keep talking, know that what is most important is that we continue to come together around the table on Sunday in celebration of the Eucharist.

I’m reading a book by the late Richard Norris that talks about leadership in the church and talks about Sunday worship and gathering for the Eucharist as a rehearsal of the reign of God. A rehearsal every week of the reign of God, or sometimes more frequently. So as long as I and my brothers and sisters who may be more conservative than I – and my brothers and sisters who may be more liberal than I, because I’m not the most liberal person on the planet, believe it or not, there are some ways in which I’m pretty conservative. But as long as we can come together at Christ’s table to celebrate and receive the Eucharist, we’re okay. You know, beyond that, we need to work it out, we need to engage one another, we need to continue in dialogue. The minute we can’t come to the table anymore, then we’re in trouble.

Are you looking forward to the job?

I am looking forward to it. I’m looking forward to there are some wonderful people I’ve have the honor and privilege of meeting in the diocese of Los Angeles. It’s people who are far smarter than I am and have lived maybe on both coasts already know how culturally different it is. The diocese of Los Angeles is an extremely diverse, multicultural, pluralistic diocese that is really seeking to think outside the box is perhaps putting it mildly. But there are interfaith dialogues going on and creative ways of worshipping. I’m in the process of learning Spanish, because if you live in Los Angeles, half the people are bilingual if not three quarters, so I’m learning Spanish and hope to really have something of an immersion experience in living there.

Bishop Job Bruno and my other sister who was elected prior to the election, Diane Jardine Bruce, is a wonderful, wonderful person, and I look forward to meeting all the people and being challenged by the newness and the creativity. And then beneath all that it seems to me there’s a yearning for community, a yearning for bonding together around the life, ministry, death and resurrection of Jesus Christ. So I’m looking forward to all of that. It’s a situation in which I feel excited for the future of the whole church and I also feel excited because I know I’m going to grow. I’ve learned about myself that I grow most and best when I have allowed myself, usually, in response to God’s call, to be put outside my comfort zone, and be challenged by the newness and difference of that.

Do you expect to be confirmed?

I’m very hopeful, having been the head deputy to General Convention for the Diocese of Maryland in four different general conventions now, in 2000, 2003, 2006 and 2009, my feeling is that the Episcopal Church is moving ahead. This is a progression. It’s not an earthquake or anything. We’ve had a lot of turmoil, a lot of conflict, a lot of dialogue, and we’re moving ahead to tell our stories, our stories of faith, to claim our identity as the Episcopal Church, to be who we are as the people of God and to deal with the hurting world. To deal with extreme poverty, to support in the ways in which we’ve pledged the United Nations program of the Millennium Development Goals, but also to be the church. To be the church for the world. To build community. To build up the body of Christ so we can better serve the world in Christ’s name.

Is there anything else you would like to say?

I’m deeply grateful. I am profoundly moved by just about everything that’s going on. The convention itself was and is just a wonderful experience of feeling the Holy Spirit move in a body larger than oneself. So that no one single person who came to that convention in the Diocese of Los Angeles, no one single person had his or her own will done. That’s what it meant to have the power of the Holy Spirit palpably present in a group gathered around the Eucharist, gathered around Christ. And then open to the power and movement and guidance of God’s Holy Spirit. That experience in and of itself is profoundly moving.

So I’m excited. I’m excited about the future. I think this is a real hopeful sign to the world. You know, especially to young people, who sometimes look at the church and especially the institutional church and say, ‘What are they talking about? What is all this stuff?’ I think the Episcopal Church is particularly poised to offer hope, to engage with the future, both in terms of new technology, and art and music and science with the story of the people of God.