This is our translation of the Holy Eucharist: Rite Two from the 1979 BCP which we will use at the retreat in Poznan on August 23 – September 2. We would like to thank Rev. Dr. Gregory Neal for the permission to use his pictures to illustrate the text.
W marcu zamieściliśmy na blogu tłumaczenie Rytu II Nabożeństwa Eucharystycznego wg „Modlitewnika Powszechnego” (Book of Common Prayer) z 1979 r., które powstało z myślą o spotkaniu Przybliżyć Kościół Episkopalny . Przetłumaczyliśmy wówczas w całości Ryt II wraz z modlitwą eucharystyczną A oraz części zmienne (propria) na przypadającą w tym dniu pamiątkę Johna Donna, anglikańskiego kapłana i poety. Wersja, którą zamieszczamy poniżej, zostanie natomiast użyta na nabożeństwie eucharystycznym wieńczącym rekolekcje “Usłyszcie, co Duch Święty mówi do Kościoła” w Poznaniu . Propria, które dołączamy, przynależą więc do tej właśnie niedzieli. W naszym tłumaczeniu staraliśmy się zachować równowagę pomiędzy wiernością tekstowi oryginalnemu oraz podobieństwem do analogicznych tekstów liturgicznych w języku polskim po to, aby treść, nie tracąc cech specyficznych anglikańskiej liturgii, była jednak maksymalnie rozpoznawalna dla polskiego ucha i oka. Dla lepszej orientacji w tekście dołączyliśmy do niego kilka ilustracji, za których udostępnienie dziękujemy prezbiterowi Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego w Stanach Zjednoczonych, ks. dr Gregowi Nealowi .
ŚWIĘTA EUCHARYSTIA: RYT DRUGI
SŁOWO BOŻE
[Można zaśpiewać hymn, psalm lub pieśń na wejście.
Zgromadzeni wstają, celebrans mówi]
Błogosławiony niech będzie Bóg: Ojciec, Syn i Duch Święty.
Zgromadzeni I błogosławione Jego Królestwo, teraz i na wieki. Amen.
[Celebrans może odmówić następującą modlitwę]
Wszechmogący Boże, przed Tobą otwarte są wszystkie serca, Tobie znane są wszystkie pragnienia i żadna tajemnica nie jest przed Tobą zakryta: Oczyść myśli naszych serc przez tchnienie Twego Ducha Świętego, abyśmy doskonale Cię miłowali i godnie wysławiali Twe święte Imię, przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
[Jeśli jest to przewidziane, można zaśpiewać/odmówić następujący hymn, stojąc]
Chwała na wysokości Bogu
A pokój Jego ludziom na ziemi.
Panie Boże, Królu nieba,
wszechmogący Boże i Ojcze,
wielbimy Cię, dzięki Ci składamy,
wysławiamy Cię, bo wielka jest chwała Twoja.
Panie Jezu Chryste, Jednorodzony Synu Ojca,
Panie Boże, Baranku Boży,
który gładzisz grzechy świata;
zmiłuj się nad nami;
który siedzisz po prawicy Ojca:
przyjmij modlitwę naszą.
Albowiem tylko Tyś jest święty,
Tylko Tyś jest Panem,
Tylko Tyś Najwyższy,
Jezu Chryste,
Z Duchem Świętym,
w chwale Boga Ojca.
Amen.
[Przy innych okazjach użyte mogą zostać następujące formuły]
Panie, zmiłuj się.
Chryste, zmiłuj się.
Panie, zmiłuj się.
[bądź]
Kyrie eleison,
Christe eleison,
Kyrie eleison,
[albo]
Święty Boże,
Święty Mocny,
Święty Nieśmiertelny,
Zmiłuj się nad nami.
Kolekta [modlitwa] dnia
[Celebrans, zwracając się do zgromadzonych]
Pan z wami
Zgromadzeni I z tobą niech będzie Pan
Celebrans Módlmy się.
[Celebrans odmawia Kolektę]
Ty, który jesteś Panem nad wszelkimi mocami i potęgami, twórcą i dawcą wszelkich dóbr: Wyryj w naszych sercach miłość swego Imienia; spotęguj w nas prawdziwą wiarę; wzmocnij nas wszelkimi dobrami i wzbudź w nas owoc dobrych uczynków; przez Jezusa Chrystusa, naszego Pana, który z Tobą i Duchem Świętym żyje i króluje, jeden Bóg, na wieki wieków. Amen.
Zgromadzeni Amen.
Czytania
[Zgromadzeni siadają. Następują czytania, zapowiadane przez lektora]
Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa (4:1-2, 6-9)
A teraz, Izraelu, słuchaj praw i nakazów, które uczę was wypełniać, abyście żyli i doszli do posiadania ziemi, którą wam daje Pan, Bóg waszych ojców. Nic nie dodacie do tego, co ja wam nakazuję, i nic z tego nie odejmiecie, zachowując nakazy Pana, Boga waszego, które na was nakładam. Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością i umiejętnością w oczach narodów, które usłyszawszy o tych prawach powiedzą: “Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny”. Bo któryż naród wielki ma bogów tak bliskich, jak Pan, Bóg nasz, ilekroć Go wzywamy? Któryż naród wielki ma prawa i nakazy tak sprawiedliwe, jak całe to Prawo, które ja wam dziś daję? Tylko się strzeż bardzo i pilnuj siebie, byś nie zapomniał o tych rzeczach, które widziały twe oczy: by z twego serca nie uszły po wszystkie dni twego życia, ale ucz ich swych synów i wnuków.
[Po każdym z czytań lektor może powiedzieć]
Oto Słowo Pańskie
Zgromadzeni Bogu niech będą dzięki
[albo]
Tu kończy się czytanie
[Po każdym czytaniu może zostać zachowana cisza albo odśpiewany psalm, hymn lub pieśń.
Następnie wszyscy wstają, a diakon albo kapłan czyta Ewangelię z następującym wprowadzeniem]
Psalm responsoryjny [części oznaczone kursywą wypowiadają wszyscy ]
Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie,
kto zamieszka na Twojej świętej górze?
Ten, który postępuje bez skazy, działa sprawiedliwie,
a mówi prawdę w swoim sercu
i nie rzuca oszczerstw swym językiem;
ten, który nie czyni bliźniemu nic złego
i nie ubliża swemu sąsiadowi;
kto złoczyńcę uważa za godnego wzgardy,
a szanuje tego, kto się boi Pana;
ten, kto dotrzyma, choć przysiągł ze swoim uszczerbkiem;
ten, kto nie daje swoich pieniędzy na lichwę
i nie da się przekupić przeciw niewinnemu.
Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje.
Święta Ewangelia naszego Pana Jezusa Chrystusa według św. Marka (7:1-8, 14-15, 21-23)
Zgromadzeni Chwała Tobie Chryste
Zebrali się u Niego faryzeusze i kilku uczonych w Piśmie, którzy przybyli z Jerozolimy. I zauważyli, że niektórzy z Jego uczniów brali posiłek nieczystymi, to znaczy nie obmytymi rękami. Faryzeusze bowiem, i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. I [gdy wrócą] z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych [zwyczajów], które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych. Zapytali Go więc faryzeusze i uczeni w Piśmie: “Dlaczego Twoi uczniowie nie postępują według tradycji starszych, lecz jedzą nieczystymi rękami?” Odpowiedział im: “Słusznie prorok Izajasz powiedział o was, obłudnikach, jak jest napisane: Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. Ale czci Mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi. Uchyliliście przykazanie Boże, a trzymacie się ludzkiej tradycji, <dokonujecie obmywania dzbanków i kubków. I wiele innych podobnych rzeczy czynicie>”. Potem przywołał znowu tłum do siebie i rzekł do niego: “Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumiejcie! Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym. Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota. Całe to zło z wnętrza pochodzi i czyni człowieka nieczystym”.
[Po Ewangelii czytający mówi]
Oto Ewangelia Pana.
Zgromadzeni Sława Tobie, Chryste.
Kazanie
[W niedziele i w większe święta, wszyscy stojąc odmawiają]
Nicejskie wyznanie wiary
Wierzę w jednego Boga,
Ojca Wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi,
wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych.
I w jednego Pana Jezusa Chrystusa,
Syna Bożego Jednorodzonego,
który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami,
Bóg z Boga,
Światłość ze Światłości,
Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego.
Zrodzony a nie stworzony,
współistotny Ojcu,
a przez Niego wszystko się stało.
On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba.
I za sprawą Ducha Świętego
przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem.
Ukrzyżowany również za nas,
pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany.
I zmartwychwstał dnia trzeciego,
jak oznajmia Pismo.
I wstąpił do nieba, siedzi po prawicy Ojca.
I powtórnie przyjdzie w chwale, sądzić żywych i umarłych,
a Królestwu Jego nie będzie końca.
Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela,
który od Ojca i Syna pochodzi,
który z Ojcem i z Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę,
który mówił przez proroków.
Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.
Wyznaję jeden Chrzest na odpuszczenie grzechów.
I oczekuję wskrzeszenia umarłych
i życia wiecznego w przyszłym świecie.
Amen
Modlitwy przyczynne (ludu): [ Poniżej znajduje się Forma IV, którą wykorzystaliśmy 31 marca w Krakowie. Na rekolekcjach w Poznaniu poprosimy natomiast uczestników o własne modlitwy ]
[Diakon lub inny prowadzący]
Módlmy się za Kościół i za świat
Spraw, Wszechmogący Boże, aby wszyscy wyznający Twe Imię zostali zjednoczeni w Twojej prawdzie, żyli ze sobą w Twojej miłości i objawiali Twoją chwałę w świecie.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
Prowadź żyjących w tym kraju i wszystkie narody drogami sprawiedliwości i pokoju, abyśmy szanowali się wzajemnie i służyli wspólnemu dobru.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
Daj nam wszystkim głęboki szacunek do ziemi jako Twojego tworu, abyśmy właściwie używali jej zasobów w służbie innym oraz ku Twojej czci i chwale.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
Pobłogosław wszystkich tych, z którymi czujemy się blisko związani w życiu i spraw,
abyśmy służyli Chrystusowi w nich, i miłowali się wzajemnie jak On nas umiłował.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
Pociesz i ulecz wszystkich cierpiących na ciele, umyśle czy duchu, obdarz ich odwagą i nadzieją w ich potrzebie oraz udziel im radości Twego zbawienia.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
Zawierzamy Twemu miłosierdziu wszystkich zmarłych, aby spełniła się Twoja wola w
stosunku do nich, i prosimy, abyśmy mogli ze wszystkimi świętymi mieć udział w Twoim wiekuistym Królestwie.
[Moment ciszy]
Panie, w swym miłosierdziu,
wysłuchaj modlitwy naszej.
[Celebrans dodaje modlitwę końcową]
Wyznanie win
[Wyznanie win ma miejsce tutaj, jeśli nie było go wcześniej. W przeciwnym razie może zostać pominięte
Diakon lub celebrans wzywa]
Wyznajmy nasze grzechy przeciwko Bogu i naszemu bliźniemu.
[Można zachować ciszę]
[Duchowny i zgromadzeni modlą się wspólnie ]
Najmiłościwszy Boże,
wyznajemy, że zgrzeszyliśmy przeciwko Tobie
myślą, mową i uczynkiem,
tym, co uczyniliśmy,
i tym, co zaniedbaliśmy.
Nie miłowaliśmy Cię całym naszym sercem;
nie miłowaliśmy naszych bliźnich jak siebie samych.
Szczerze żałujemy i odczuwamy głęboką skruchę.
Przez wzgląd na Twego Syna Jezusa Chrystusa,
zmiłuj się nad nami i przebacz nam;
abyśmy odtąd z radością wypełniali Twoją wolę
i podążali Twoimi drogami,
ku chwale Twego Imienia. Amen.
[Biskup, jeśli jest obecny, albo kapłan, wstaje i mówi]
Niech Wszechmogący Bóg zmiłuje się nad wami, odpuści wam wszystkie grzechy wasze przez Jezusa Chrystusa Pana naszego, umocni was we wszystkim, co dobre, i mocą Ducha Świętego zachowa was do życia wiecznego. Amen.
Życzenie pokoju
[Wszyscy stoją. Celebrans zwraca się do obecnych, mówiąc]
Pokój Pański niech zawsze będzie z wami.
Zgromadzeni I z tobą niech będzie Pan.
[Duchowni i zgromadzeni mogą wymienić pozdrowienie w imię Pańskie]
Komunia Święta (A)
[Celebrans może rozpocząć ofertorium jedną lub kilkoma sentencjami z Pisma Świętego
Podczas ofertorium można zaśpiewać hymn, psalm albo pieśń
Przedstawiciele zgromadzonych przynoszą diakonowi lub celebransowi dary chleba i wina oraz pieniądze lub inne ofiary. Zgromadzeni stoją podczas gdy ofiary są przekazywane i
umieszczane na ołtarzu]
Wielka Modlitwa Dziękczynna (Eucharystyczna)
[Zgromadzeni nadal stoją. Celebrans (biskup lub kapłan) zwraca się do nich i śpiewa lub mówi]
Pan z wami.
Zgromadzeni I z tobą niech będzie Pan.
Celebrans W górę serca.
Zgromadzeni Wznosimy je do Pana.
Celebrans Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu.
Zgromadzeni Godną i sprawiedliwą jest rzeczą dziękować Mu i wysławiać Go.
[Następnie, zwracając się twarzą do ołtarza, celebrans kontynuuje]
Zaprawdę godną, dobrą i radosną jest rzeczą zawsze i wszędzie dzięki Tobie składać, Ojcze Wszechmogący, Stworzycielu nieba i ziemi.
[Tutaj śpiewa się lub odmawia odpowiednią prefację. W tym wypadku prefację na Dzień Pański do Boga Ojca]
Albowiem jesteś źródłem światłości i żywota, uczyniłeś nas na swój obraz i wezwałeś do nowego życia w Jezusie Chrystusie, naszym Panu”.
Wysławiamy Cię, łącząc nasze głosy z aniołami i archaniołami i z całym zgromadzeniem niebiańskim, którzy bez końca wyśpiewują ten hymn, głosząc chwałę Twojego Imienia:
Celebrans i zgromadzeni
Święty, Święty, Święty Pan Bóg Zastępów.
Pełne są niebiosa i ziemia Chwały Twojej.
Hosanna na wysokości.
Błogosławiony, który idzie w Imię Pańskie.
Hosanna na wysokości.
[Zgromadzeni stają lub klękają
Celebrans następnie kontynuuje
]
Święty i łaskawy Ojcze: w swej nieskończonej miłości uczyniłeś nas dla siebie, kiedy zaś popadliśmy w grzech i zostaliśmy podporządkowani złu i śmierci, w swoim miłosierdziu posłałeś Jezusa Chrystusa, swego jedynego i wiekuistego Syna, aby dzielił z nami naszą ludzką naturę, żył i umarł jak jeden z nas, by nas pojednać z Tobą, Bogiem i Ojcem wszystkich.
On rozpostarł swoje ramiona na krzyżu i, posłuszny Twojej woli, złożył siebie samego w doskonałej ofierze za cały świat.
W nocy, zanim został wydany na mękę i śmierć, nasz Pan Jezus Chrystus wziął chleb i,
dzięki Tobie składając, łamał i dawał swoim uczniom, mówiąc: “Bierzcie i jedzcie: To jest Ciało moje, za was wydane. To czyńcie na moja pamiątkę”.
Po wieczerzy wziął kielich i, dzięki Tobie składając, dawał im, mówiąc: “Pijcie z niego wszyscy: To jest Krew moja Nowego Przymierza, która za was i za wielu jest wylana na odpuszczenie grzechów. To ilekroć czynić będziecie, na moją pamiątkę czyńcie”.
Przeto ogłaszamy tajemnicę wiary:
Celebrans i zgromadzeni
Chrystus umarł.
Chrystus zmartwychwstał.
Chrystus przyjdzie ponownie.
[Celebrans kontynuuje]
W tej ofierze chwały i dziękczynienia obchodzimy, Ojcze, pamiątkę naszego odkupienia. Wspominając Jego śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienia, ofiarujemy Ci te dary.
Uświęć je swoim Duchem Świętym, ażeby były dla Twego ludu ciałem i krwią Twego Syna,
świętym pokarmem i napojem nowego i wiecznego życia w Nim. Uświęć też nas, abyśmy z wiarą przyjęli ten święty Sakrament i służyli Ci w jedności, wytrwaniu i pokoju, i zgromadź
nas w dniu ostatecznym ze wszystkimi swymi świętymi w radości Twego wiecznego Królestwa.
O wszystko to prosimy przez Twego Syna Jezusa Chrystusa: Przez Niego, z Nim i w Nim, Tobie Boże, Ojcze wszechmogący, w jedności Ducha Świętego, wszelka cześć i chwała, teraz i na wieki. AMEN.
Przeto teraz, pouczeni przez naszego Zbawiciela Chrystusa,
ośmielamy się mówić:
Ojcze nasz, któryś jest w niebie
święć się imię Twoje;
przyjdź królestwo Twoje;
bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi;
chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj;
i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy;
naszym winowajcom;
i nie wódź nas na pokuszenie;
ale nas zbaw ode Złego.
Albowiem Twoje jest Królestwo
i moc, i chwała
na wieki wieków. Amen.
Łamanie chleba
[Celebrans łamie Chleb konsekrowany
Następuje moment ciszy
Następnie śpiewa się lub mówi]
[Alleluja.] Chrystus został złożony w ofierze jako nasza Pascha;
Przeto odprawiajmy nasze święto. [Alleluja.]
[Zwracając się do zgromadzonych, celebrans wypowiada następujące zaproszenie]
Dary Boże dla ludu Bożego.
[i może dodać]
Przyjmijcie je na pamiątkę tego, że Chrystus dla was umarł, i karmcie się Nim w waszych sercach przez wiarę, z dziękczynieniem.
[Duchowni przyjmują Sakrament pod obydwiema postaciami, a następnie od razu udzielają go zgromadzonym
Chleb i Kielich jest podawany z następującymi słowami]
Ciało (Krew) Pana naszego Jezusa Chrystusa niech cie zachowa w życiu wiecznym. [Amen.]
[albo]
Ciało Chrystusa, chleb z niebios. [Amen.]
Krew Chrystusa, kielich zbawienia. [Amen.]
[W czasie udzielania Komunii śpiewa się niekiedy hymny, psalmy lub pieśni]
[Po Komunii celebrans wzywa]
Módlmy się.
Celebrans i zgromadzeni
Wiekuisty Boże, Ojcze niebieski,
łaskawie przyjąłeś nas jako żywych członków [wspólnoty]
Twojego Syna, naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa,
i nakarmiłeś nas duchowym pokarmem
w Sakramencie Jego Ciała i Krwi.
Poślij nas teraz w świat w pokoju,
i daj nam siłę i odwagę,
abyśmy Cię miłowali i służyli Ci
w radości i prostocie serca,
przez Chrystusa, naszego Pana. Amen.
[albo]
Wszechmocny i wieczny Boże,
dziękujemy Ci za to, że nakarmiłeś nas duchowym pokarmem
najdroższego Ciała i Krwi
swego Syna, naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa,
i że w tych świętych tajemnicach dajesz nam pewność,
że jesteśmy żywymi członkami ciała Twego Syna
i dziedzicami Jego wiecznego Królestwa.
A teraz, Ojcze, poślij nas,
abyśmy sprawowali dzieło, które nam powierzyłeś,
miłowali i służyli Ci
jako wierni świadkowie Chrystusa, naszego Pana.
Tobie, Jemu i Duchowi Świętemu
niech będzie cześć i chwała, teraz i na wieki. Amen.
[Biskup, jeśli jest obecny, albo kapłan, może udzielić błogosławieństwa zgromadzonym]
[Diakon albo celebrans rozsyła zgromadzenie słowami]
Idźmy w imię Chrystusa.
[albo]
Idzcie w pokoju miłować i służyć Panu.
[albo]
Idzcie w świat, radując się mocą Ducha Świętego.
[albo]
Błogosławmy Panu.
W każdym wypadku zgromadzeni odpowiadają Bogu niech będą dzięki.